
Recensie verhalenbundel ‘Een zonnige plek voor sombere mensen’ van Mariana Enriquez
Argentijnse griezel
Door Michiel van den Berg
Een zonnige plek voor sombere mensen is de tweede verhalenbundel van Mariana Enriquez (Buenos Aires, 1973). De nieuwe bundel bevat twaalf verhalen, die op het titelverhaal na op verschillende plekken in Argentinië spelen. Soms in de grote stad, soms in slaperige dorpjes in de pampa. In alle verhalen spelen vrouwen de hoofdrol. Net als in haar eerste bundel De gevaren van roken in bed en haar debuutroman Ons deel van de nacht is haar verhaalwereld bevolkt met geesten, spoken en bovennatuurlijke verschijnselen. Het is zo een beetje Enriquez’ handelsmerk geworden.
Er komen veel gruwelijkheden voorbij, vaak plastisch beschreven, maar deze vormen niet de kern. Die kern ligt bij lekker griezelen in de lange traditie van Edgar Allen Poe en Stephen King. Bij nadere overweging is er een diepere laag, die te maken heeft met de deplorabele staat waarin Argentinië verkeert. Aan de hand van onderwerpen als jeugdbendes, verslaafden, daklozen, verkrachting en ontvolking van het platteland wordt tussen de regels door een beeld geschetst van een natie die nog steeds worstelt met de Vuile Oorlog (de genocide door de militaire dictatuur tussen 1976 en 1983), lijdt onder sterk economisch verval (enorme inflatie) en een grote groep maatschappelijk uitgerangeerden kent.
Tot voor zover de sombere kant. De zonnige kant van deze bundel is het schijfplezier waarin Enriquez ons meeneemt in haar sterke fantasieën. Ze formuleert soepel, dicht tegen de spreektaal aan. De personages komen realistisch over. Ze oefenen beroepen uit als visagist, medewerker tatouagezaak en journalist, tenzij het verhaal verteld wordt vanuit het perspectief van een overledene. Mooi zijn de sferische beschrijvingen, telkens toegespitst op het plot van het verhaal. Om een indruk te geven hier als willekeurig citaat, de eerste alinea van het Nachtvogels:
“Alle vogels die aan de oever van deze rivier vliegen, drinken, op takken gaan zitten en als bezetenen de siësta verstoren met hun demonisch gekras, al die vogels zijn ooit vrouw geweest. De stennis die ze schoppen wanneer mensen uit de streek en toeristen het weekend op het kleine strandje komen doorbrengen en praten over de rust die de natuur hun schenkt, de vogelvluchten aan de onbewolkte hemel van de zomer en het gepik van de broodkruimels die bij het maté drinken zijn gevallen! Uitleggen dat de vogels niet zijn wat ze lijken is zinloos, hoewel ze dat zelf zouden kunnen zien als ze die in de ogen zouden kijken, recht in die starende, maniakale ogen die om bevrijding smeken.”
Minder sterk zijn de plots. Enriquez is er niet op uit de lezer te verrassen met een plottwist. Haar verhalen berusten op het principe van de steeds dichterbij komende dreiging, die uiteindelijk, zoals verwacht, tot ontlading komt. Het leesplezier zit vooral in de kleurrijke en fantasierijke manier waarop Enriquez daar invulling aan geeft. Zo zijn er in Tranen in verschillende kleuren prachtige oude kleren die als je ze aantrekt smerige wonden op je lichaam veroorzaken. En in Een lokale kunstenaar een zombieachtige embryoworm die graag gevoed wordt door (of met) een jong stel dat op korte vakantie een afgelegen dorp bezoekt.
Voor mij vormde het middendeel van de bundel het hoogtepunt. Hierin drie verhalen waarin de horror niet zozeer aan bovenaardse zaken is gekoppeld, maar aan de hedendaagse realiteit, waardoor ze des te beklemmender zijn. In Metamorfose laat een vrouw bij wijze van body art, stukjes van de bij haar uit de baarmoeder weggehaalde goedaardige tumor als een hagedissenkam langs haar ruggengraat inbrengen. Julie gaat over een jonge vrouw uit de VS op bezoek aan haar Argentijnse familie. Ze is wanstaltig dik van de combinatie fast food en medicijnen. Gelukkig zijn er geesten die graag de liefde met haar bedrijven.
Hoogtepunt van de bundel is het titelverhaal. In dit verhaal is een journaliste in Los Angeles op zoek naar occulte gebeurtenissen. Eerst lijkt het verhaal van niets naar nergens te gaan, maar dan komen de herinnering aan een door drugs overleden vriend, een eenzame poema die door de stad zwerft, de geest van een in een waterbassin overleden meisje en de bosbranden in de heuvels op wonderbaarlijke wijze samen. Het mooie is dat het leggen van het verband aan de lezer is en vooral een gevoelsmatige component heeft. Met de recente branden in LA krijgt het verhaal een profetische lading.
Auteur: Mariana Enriquez
Titel: Een zonnige plek voor sombere mensen
Vertaling: Peter Valkenet
Uitgeverij: De bezige bij
1e druk: 24 oktober 2024
Paperback
ISBN: 9789403133645
256 pagina’s
Laat een reactie achter