Recensie verhalenbundel ‘Pennekinderen’ – Anne Frank
Een indrukwekkend eerbetoon
Carien Touwen
Pennekinderen maakt meteen nieuwsgierig, niet alleen omdat het een nieuw boek van Anne Frank is, maar ook door zijn uiterlijk. Een groot, zwaar boek in hardcover met een opvallende, kleurige illustratie op de cover. Het nodigt uit tot bladeren en als je dat doet, intrigeert het boek nog meer. Verschillende lettertypes, tientallen schitterende illustraties, mooie citaten en een uitnodigende opmaak. Het lijkt wel een koffietafelboek en ergens voelt dat een beetje vreemd, want Anne Frank is geen schrijver om even te pakken en weer weg te leggen.
Anne Frank is wereldwijd (hopelijk) bij iedereen bekend. Haar oorlogsdagboek Het Achterhuis is een blijvende herinnering aan de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog en een boek dat iedereen zou moeten lezen. Wat veel mensen niet weten is dat Anne Frank naast het dagboek ook korte verhalen schreef. Ze noemde die ‘M’n Pennekinderen’ in haar dagboek. Bijna tachtig jaar na Annes dood zijn haar verhalen gebundeld in deze prachtige uitgave. Ze schreef zo’n veertig verhaaltjes en de aanzet voor een roman. Acht verhalen vallen nog onder de auteurswet en zijn opgenomen als samenvatting.
Het lezen van de verhalen is een bijzondere ervaring. Anne schreef veel over de gebeurtenissen in het achterhuis, maar ook sprookjes, herinneringen aan haar schooltijd en licht romantische fantasieën. De fictieve verhaaltjes worden afgewisseld met verhalen die gebaseerd zijn op het dagelijkse leven in het achterhuis, verhalen over aardappels schillen, eetgewoontes en ruzies tussen de bewoners onderling. Bij het lezen van die verhalen zijn de gelijkenissen met het dagboek groot. Het zorgde ervoor dat ik Het Achterhuis uit mijn boekenkast heb gehaald en ook daarin weer stukken ging lezen. De andere verhalen zijn soms wat simpel en kort, passend bij een jonge meid, maar vaker onverwacht diepgaand. Wat telkens weer opvalt zijn Annes volwassen taalgebruik, haar kiene observatievermogen en haar vroege wijsheid.
In het verhaal Het geluk schrijft ze: ‘Ik bedoel dat de meeste mensen, getrouwd of ongetrouwd, vanbinnen alleen staan. Ze hebben niemand met wie ze over al hun gevoelens en gedachten zouden kunnen praten en dat is het wat ik het meeste mis.’
En verderop in hetzelfde verhaal: ‘Later begreep ik dat ik op deze middag voor het eerst het geluk in mezelf had gevonden, want onder welke omstandigheden ook, dat geluk kan er altijd zijn.’
Het is een schitterend voorbeeld van de wijze inzichten die Anne kreeg tijdens de schaarse momenten waarop ze alleen was, op de zolder van het achterhuis met een vrij uitzicht op de hemel en de bladeren van haar kastanjeboom. Pennekinderen biedt veel meer van dit soort onverwachte pareltjes.
Het laatste opgenomen verhaal is ook het langste, het zijn de hoofdstukken van de roman die Anne wilde schrijven. Cady’s leven gaat over meisje dat een auto-ongeluk heeft gehad en lang moet revalideren. Tijdens de revalidatie verlangt ze naar een betere moeder die haar wel begrijpt, iets wat raakvlakken heeft met Annes eigen leven. Volgens een notitie bij dit verhaal is Anne gestopt met het schrijven aan Cady’s leven omdat ze besefte dat ze onvoldoende levenservaring had en dat ze de ‘roman van haar vaders leven’ als inspiratie gebruikte. Hoe bijzonder om op zo’n jonge leeftijd en vanuit zo’n moeilijke situatie, toch al zoveel inzicht te hebben.
Anne vond het jammer dat ze zelf niet kon tekenen. Juist daarom kozen de Anne Frank Stichting en uitgeverij Rubinstein ervoor om elk verhaal door het werk van een andere illustrator te begeleiden. Ieder van hen liet zich inspireren door een verhaal en legt dit uit in een toelichting. Zo maakt de lezer niet alleen kennis met de verhalen maar ook met de illustrators en hun creatieve proces. De prenten zijn stuk voor stuk kunstwerken om in te lijsten.. Dit zorgt ervoor dat Pennekinderen een speels boek is geworden en ieder verhaal een nieuwe beleving is, van zowel Annes inspiratie als die van de kunstenaar. Het geheel is een unieke bundel die je niet snel leest. Het boek ligt hier al maanden op tafel en ik opende het bijna elke dag om weer een volgend verhaal te lezen en bekijken. Het is een passend en indrukwekkend eerbetoon aan Anne Frank, aan haar talent, aan haar veel te korte leven en een herinnering aan wat er allemaal verloren gaat in zinloze oorlogen.
Auteur: Anne Frank
Uitgeverij Rubinstein Publishing Bv
Nederlands Hardcover
ISBN:9789047634362
druk 1: juni 2024
252 pagina’s
Laat een reactie achter