Recensie ‘Jij en ik’
verhalen over vriendschap en vluchtelingen
‘Een bundel om te delen’
door Carien Touwen
In onze wereld zijn 22,5 miljoen mensen op de vlucht omdat oorlog, honger, hun politieke, culturele of religieuze achtergrond of hun seksuele geaardheid hun bestaan bedreigt. Een onvoorstelbaar aantal mensen op zoek naar een veilige plek. We lezen er dagelijks over in het nieuws: overvolle en onveilige vluchtelingenkampen, verstekelingen in vrachtwagens, overvolle boten met mensen die aan de grens geweigerd worden… of onderweg zinken; het houdt niet op.
Hun aantal is zo groot dat het moeilijk is een voorstelling te maken van wie deze mensen zijn. Uitgeverij Lemniscaat bracht eerder dit jaar de verhalenbundel ‘Jij en ik’ uit met zestien verhalen en drie gedichten over vluchtelingen en vriendschap. Een moedig initiatief om de wereld van een vluchteling concreet te maken en te laten zien dat we allemaal mensen zijn die een veilig bestaan willen. De eerste stap naar een nieuw leven is vriendschap.
Een groot deel van de verhalen is actueel, zoals het prachtige verhaal ‘Als vogels’ van Arienne Bolt over de voorzichtige vriendschap tussen Huma en Stern, die dankzij een vogel steeds meer naar elkaar toe groeien en leren over elkaars geheimen. Het verhaal ‘Nog nooit’ van Annet Huizing gaat over een gezin waarvan de vader opgepakt wordt tijdens een demonstratie tegen asielzoekers. Het laat goed zien welke denkbeelden er nu in de maatschappij leven en hoe gemakkelijk die vooroordelen kunnen wegvallen als mensen elkaars wereld durven binnenstappen.
Enkele verhalen gaan terug in de tijd, zoals de autobiografische vertelling van Jan Terlouw over hoe hij iemand aan eten hielp in de hongerwinter en zo meer begrip voor deze trekkers kreeg. Het verhaal van Joyce Pool vertelt over Belgische vluchtelingen die naar Friesland kwamen in de Eerste Wereld Oorlog. Een mooi verhaal over begrip, maar niet echt gemakkelijk te lezen door het vele Fries dat erin staat.
Eva Moraal neemt de lezers mee naar de maan waar een groep voormalig aardebewoners een kolonie is gestart omdat er zoveel rampen en oorlog waren op aarde. En in ‘Uit het donker’ van Ellen van Velzen leven er gevluchte mensen op Mars. De bundel geeft met zoveel diversiteit een prachtig totaalbeeld van redenen om te vluchten en laat zien dat het iedereen kan overkomen.
Er zijn voor mij drie uitblinkers in deze alleraardigste verhalenbundel. Ten eerste ‘Papillon’ van Peter-Paul Rauwerda, waarin een oude film een jongen niet alleen helpt met zijn vlucht maar ook bij de acceptatie van zijn nieuwe leven. Daarnaast ‘HH 318’ van Marloes Morshuis, waarin Nederland opeens een onveilig land is geworden en de jonge Tijn in zijn eentje naar Noorwegen moet vluchten. De bundel eindigt met het prachtige verhaal van Lenneke Westra, waarin oren een bijzondere rol spelen. Twee jonge meisjes laten zien dat vriendschap de sleutel is om elkaar te begrijpen en verder te helpen.
‘Jij en ik’ is een mooi uitgegeven bundel met harde kaft en flapomslag. Het is een bundel om te delen, met kinderen, met vrienden en familie. Om zelf te lezen en om uit voor te lezen. Het is een bundel vol begrip en warme vriendschappen en dat is iets waar we in deze tijd nooit genoeg van hebben.