Recensie ‘De geur van miljoenen’ van Merijn de Boer
Een ergernis
*** (drie sterren)
Door Remko Meddeler
Een boekenprijs winnen is niet zo heel bijzonder. Nederland kent er honderden. Maar de ene prijs is de andere niet. Als vijf illustere literatuurkenners een titel op de korte shortlist van de J.M.A. Biesheuvelprijs zetten, is het een goede titel. Waarschijnlijk zelfs literatuur. Dus als dat boek dan toch naast de hoofdprijs grijpt, ben ik dondersbenieuwd naar de reden. Ik las De geur van miljoenen, zocht naar het steekje dat Merijn de Boer mogelijk liet vallen, dacht na, en nog eens, en vond uiteindelijk de makke. En een ergernis.
Vooropgesteld, er valt een hoop te genieten in deze bundel met twaalf verhalen waarin ‘ernst en spel hand in hand gaan.’ In Een acrobaat in Accra wordt een man door een oude studievriend geconfronteerd met z’n verleden. Doorgaans is de hoofdpersoon de sympathieke held, ook hier, maar gedurende het verhaal moet de lezer dat beeld steeds verder bijstellen. Ook goed is het titelverhaal waarin iets naars gebeurt waaraan de hoofdpersonen na een simpele parfumflesval tot in de eeuwigheid worden herinnerd door ‘zijn geur die niet van hem was, maar van miljoenen.’ Humor is bij De Boer nooit ver weg. Het zorgt er in De Jaguar en Darren voor dat het meebeleven van de avonturen van verteller Marcel, zijn platvloerse, patserige schoonvader Milan en diens ‘Trutje’ zeer dragelijk wordt, en af en toe zelfs tot een glimlach leidt. En dan is er nog die onverwachte rouwkaart in Wafelbakker, waarop na de verassing een enorme verrassing volgt.
Daar staan verhalen tegenover als De registermakers, dat ik niet begreep, en Het cassettebandje, dat moralistisch is en het uitgekauwde ‘geld maakt niet gelukkig’ als thema heeft. Het aanvankelijk sfeervolle Kwade buren wekte zelfs mijn ergernis op door een onwaarschijnlijke ontwikkeling en een slot dat zelfs voor de meest armoedige misdaadschrijver te min is. En daar hebben we de makke te pakke (sorry); zelfs een prijswinnende bundel kan een verhaal bevatten dat de lezer niet tot nauwelijks aanspreekt. Of zelfs twee. De geur van miljoenen heeft er net één te veel.