Recensie ‘Stamina’ van Enne Koens
Leven met angst
Door Marjet Maks
Angst staat centraal in de veertien verhalen van Enne Koens’ bundel ‘Stamina’. Angst voor het leven, angst om verlaten te worden, angst om dood te gaan, angst om de waarheid te zeggen, angst om contact te maken.
Enne Koens schrijft toneelstukken, liedjes en boeken voor alle leeftijden, maar meestal voor kinderen. ‘Stamina’ is een verhalenbundel voor volwassenen met een prettige schrijfstijl; korte krachtige zinnen zonder poespas of mooischrijverij en vlotte dialogen. In veertien korte verhalen zet ze een sterke belevingswereld neer, een momentopname in de levens van hedendaagse personages van vlees-en-bloed die het moeilijk hebben met zichzelf of hun relatie en het soms lastig vinden om hun situatie te aanvaarden.
Het openingsverhaal ‘Koffie’ geeft een kijkje in het leven van een ouder echtpaar, dat helemaal klaar is met elkaar en volledig langs elkaar heen leeft. Het draait om een kop koffie die de man niet van zijn vrouw krijgt.
Het titelverhaal ‘Stamina’ is minstens zo confronterend en je leest het met kloppend hart, omdat het vanuit het perspectief geschreven is van een stervende vrouw, een moeder. Ze laat herinneringen aan haar voorbije leven passeren, terwijl haar kinderen ongeduldig aan haar bed zitten en al met de toekomst bezig zijn. Maar de moeder besluit voorlopig nog niet op te geven.
“Die kinderen. Ze hebben geen stamina. Ze kennen het woord niet eens. Geen van hen zou je langer dan tien minuten terzijde staan, dan gaan ze al om de dokter roepen. Maar jij gaat je niet haasten. Denk dat maar niet. Je herinnert je wel dat je zei dat je nooit zo wilde eindigen. Natuurlijk niet, dat wil niemand. Maar nu is het zo. Je leeft, er is geen overzicht, de dagen lijken allemaal op elkaar, maar leven is een lichaam hebben, en nu heb je het nog. Ja, het is het enige dat je hebt, dus ook het laatste waarvan je afscheid wil nemen.”
In het verhaal ‘Vis’ is Stella aan het joggen, ze loopt steeds harder, omdat ze bang is voor iemand die pardoes uit de bosjes zou kunnen stappen. Weer thuis blijft ze buiten voor het raam staan uithijgen en bekijkt haar man die zich onbespied waant en danst.
“Klaas buigt zich over de tafel en pakt een pan. Hij schuifelt ermee door de kamer terwijl zijn hoofd meedeint. Er zal wel muziek op staan. Hij zegt altijd dat hij niet houdt van dansen. Ik kijk geboeid naar zijn aarzelende passen. Als hij naar buiten keek, zou hij me zo zien staan: dommig starend, dampend in het donker. Maar hij kijkt niet.”
‘Soms ben ik bang’ gaat over de verlammende angst van een jonge man. Middels zijn vervuilde kamer en kleren waarin hij niet naar buiten durft, naar zijn werk of naar de wasserette, wordt zijn angst mooi getoond. Uiteindelijk is het zijn moeder, die hem redt.
Het verhaal ‘Dierentuin’ is hilarisch en pijnlijk, zoals het vaak genoeg gaat bij gescheiden ouders met een kind. Moeder rookt hysterisch, vader neemt eens in de veertien dagen zijn zoontje mee uit. In dit verhaal gaan ze naar de dierentuin en krijgt zoon een gloednieuwe telefoon van pa. Natuurlijk is het kind loyaal naar zijn vader, al begrijpt hij niet goed wat zijn vader hem vertelt. Hij is bezig met de olifant, zijn vriend, die de telefoon ook mooi vindt.
In ‘Wat liefde is’ zijn Karel en Lia een echtpaar in huwelijkscrisis. Karel wil zijn dominante vrouw ontvluchten en bij zijn nieuwe liefde, de veel jongere Noesja, gaan wonen. Maar durft hij zijn vrouw, die hem van haver tot gort kent, het hoofd te bieden?
Personages komen in diverse verhalen terug als hoofd of bijfiguur, dat is subtiel gedaan, toch werkt het voor mij niet, je leert ze er niet beter door kennen.
Zoals Noesja die in ‘The Path’ alleen en onvoorbereid een pelgrimstocht maakt. Het moet haar een spirituele ervaring opleveren, maar het is de vraag of de boodschap haar leven zal veranderen.
Het zijn allemaal verhalen over mensen met angsten die op een keerpunt in hun leven staan en al dan niet de boodschap oppikken. Vaker wel dan niet lopen de verhalen goed af met louterende slotregels. Af en toe vond ik dat jammer. Die verhalen hadden best iets langer mogen zijn, waardoor het happy end-effect nog wat uitgediept had kunnen worden. Nu gaan ze naar mijn smaak als een nachtkaarsje uit.
Uitgever: Uitgeverij Podium B.V.
Auteur: Enne Koens
ISBN: 9789057592805
Druk 1: 14 januari 2020