Recensie verhalenbundel ‘Schaduw en spotlicht’ van David Westling
Een oude stem in een achtcilinder limousine
Door Michiel van den Berg
Schaduw en spotlicht bevat zeven indringende verhalen waarin de hoofdpersonages worden geconfronteerd met een herkenbare, niet-alledaagse crisissituatie. Om die situatie het hoofd te bieden, gaan ze ieder op hun eigen wijze de strijd aan met zowel de buitenwereld als zichzelf. De hoofdpersonages in deze bundel zijn sterk verschillend. Wat hen bindt is dat ze ongewild in het spotlicht worden geplaatst en zich dienen te verhouden tot een schaduw uit het verleden of een schaduwkant van hun karakter. Zo strandt een oorlogsveteraan met autopech in zijn geboortedorp en wordt hij belaagd door oude bekenden. Een keurige vrouw van middelbare leeftijd werkt zich in de nesten door impulsief een beeldje van de onderburen te stelen. En een sullige werknemer van een speelhal ziet zich voor de keuze gesteld voor een keer niet over zich heen te laten lopen als hij wordt vervangen door een jonge vrouw.
Met een gemiddelde lengte van 37 pagina’s per verhaal neemt David Westling flink de ruimte om te beschrijven wat zijn protagonisten denken en voelen. De verhalen hebben wel degelijk een plot, maar de psychologische kant overheerst. Hoe komen de hoofdpersonages in het reine met hun schaduwkant, hoe overwinnen zij zichzelf, is een vorm van catharsis mogelijk? Het als motto gebruikte citaat van Carl Gustav Jung benadrukt dat het de schrijver om deze zuivering van de ziel gaat:
“Iemand met zijn schaduw confronteren is hem zijn eigen licht laten zien.“
De verhalen hadden wat mij betreft puntiger gekund door te bekorten op voorbeelden en uitleg. Iets meer tempo en pit was welkom geweest. Als lezer hoefde ik nu geen stippen met elkaar te verbinden of ontregeling te verwerken. Geschraagd door de zorgvuldige opbouw en het verzorgde taalgebruik cruisede ik als op de achterbank van een achtcilinder limousine door de zeven verhalen. Dat cruisen kan je natuurlijk ook als een kwaliteit zien. Het is maar waar je als lezer op zoek naar bent.
Wie is David Westling? Wikipedia en de website van de schrijver reppen over een Nederlandse man van 35 jaar, die sociale wetenschappen heeft gestudeerd en voor wie dit het vierde boek is. Vreemd genoeg had ik, afgaande op de inhoud van zijn verhalen, een man van de dubbele leeftijd afkomstig uit de Verenigde Staten verwacht.
Om met dat laatste te beginnen: alle verhalen spelen zich af in de VS. Niet alleen als decor, maar op een doorleefde manier. Bijvoorbeeld in het verhaal waarin een succesvolle veertiger zich enorm schaamt voor de hooghartige afscheidstekst die hij decennia eerder in het jaarboek van zijn klas schreef. Ik kan me zoiets niet in Nederland voorstellen, voor mij was het althans moeilijk me in te leven.
En waarom had ik de verwachting van een oudere schrijver? Omdat er een zekere nostalgie en mildheid, soms overlopend naar zoetheid, uit de verhalen spreekt. Een goedmoedigheid die me deed terugdenken aan de verhalen in de Readers Digest uit de jaren zeventig. Wat mogelijk meespeelt zijn de auteurs die Westling als zijn literaire helden noemt en schitterden in de tweede helft van de vorige eeuw: Raymond Carver, Patricia Highsmith en Stephen King.
Overigens kwam bij het langste en sterkste verhaal uit de bundel, ‘Van stof tot stof’, ook de naam van Willy Flautin in me op. Diens romans spelen in het desolate Zuidwesten van de VS. Ze worden gekenmerkt door beeldende beschrijvingen van het landschap, nadruk op alledaagse handelingen en koesteren als hoofdpersonages in zichzelf gekeerde mannen, niet geboren voor het geluk. Westlings verhaal roept dit ook op, weliswaar tegen het clichématige aan, maar adequaat verwoord:
“In de verte beneden zich, voorbij de rokende motorkap, zag hij Aldron liggen. Roerloos onder het uitgestrekte firmament, waaraan loom enkele wolken voorbijdreven die bovenmaatse schaduwen op het land wierpen. Het felle zonlicht werd enigszins gefilterd door het stof in de lucht. Altijd het stof, dacht Wade. Het dolende stof van thuis.“
Kortom, voor wie op zoek is naar prettig leesbare verhalen met veel aandacht voor het psychologische aspect, is deze bundel een aanrader.
Auteur: David Westling
Titel: Schaduw en spotlicht
Uitgeverij: Elikser
1e druk 2022
Paperback
ISBN: 978-94-6365-475-2
267 pagina’s