Recensie verhalenbundel ‘Het tuinfeest en andere verhalen’ van Katherine Mansfield
Verhalen met een sterke sfeer
Door Marjet Maks
Dromen en verlangens, eenzaamheid, de rol van de vrouw versus de man, desillusie van de liefde en standsverschil zijn ondermeer terugkerende thema’s in de verhalen van de Nieuw-Zeelandse schrijfster Katherine Mansfield. In Het tuinfeest en andere verhalen speelt vaak een conflict mee met een dominante moeder, een echtgenoot of baas waaraan de protagoniste moet gehoorzamen.
Mansfield schrijft compact, geen woord te veel en de lezer staat midden in het verhaal, dat al even bezig lijkt te zijn. Er wordt niets uitgelegd, maar alles valt meteen op zijn plaats, omdat het zo beeldend geschreven is. Katherine Mansfield is een meester in ‘show, don’t tell’.
Mansfield, die kort na het verschijnen van deze bundel in 1923 overleed, was een observeerder van menselijke gevoelens: ‘Het was zulk prachtig weer… vond hij ook niet? En wilde hij niet, misschien? … Maar hij schudde zijn hoofd, stak een sigaret op en blies langzaam een grote, dikke rookwolk in haar gezicht; hij mikte de lucifer weg terwijl zij nog steeds praatte en lachte en liep door. De hermelijnen toque was alleen; ze glimlachte stralender dan ooit. Maar zelfs de muziekkapel scheen te weten wat ze voelde en speelde zachter, speelde gevoelig en de trommel sloeg De schoft! De schoft! telkens weer.’
Maar ook de natuur speelt een duidelijke rol: ‘Heel vroeg in de morgen. De zon was nog niet op en heel Crescent Bay ging schuil onder een witte zeedamp. De grote begroeide heuvels achterin waren uitgewist. Je kon niet zien waar ze ophielden en waar de graslandjes en de bungalows begonnen.’
Mansfields protagonisten zijn meestal vrouwen of meisjes, die aan de zijlijn staan en de wereld om hen heen observeren. Er worden symbolen gebruikt, zoals een kledingstuk, een hoed, handschoenen of bloemen. Sommige verhalen spelen in Nieuw Zeeland waar Mansfield geboren is, maar ook Londen speelt een rol. Ze wordt gezien als een van de grootste schrijvers van het literaire korte verhaal in haar tijd. De tijd van T. S. Eliot, James Joyce en Virginia Woolf.
In het titelverhaal Het tuinfeest,
wordt door de zeer bemiddelde familie Sheridan een tuinfeest georganiseerd. De
dochters kouten landerig over hun kleding, de gasten en het eten dat geserveerd
zal worden. Vlak voor aanvang komt hen ter ore dat in de arme wijk vlakbij, een
man is verongelukt. De jongste dochter wil dat het feest wordt afgelast, maar
daar wil de moeder niet van weten. “ ‘Lieve kind!’ zei haar moeder, ‘jij mag de hoed hebben. Hij is als voor
je gemaakt. Hij is voor mij veel te jeugdig. Je hebt er nog nooit zo beeldig
uitgezien. Kijk zelf maar!’ En ze hield haar handspiegel omhoog.
‘Maar, moeder,’ begon Laura weer. Ze kon niet in de spiegel kijken; ze wendde
haar hoofd af.
Nu verloor mevrouw Sheridan net als Jose haar geduld.
‘Je gedraagt je bespottelijk, Laura,’ zei ze op koele toon.
‘Mensen van dat slag verwachten geen offers van ons. En het is bijzonder
harteloos van je om op die manier ieders plezier te bederven.’’ Het feest gaat door en Laura,
gepaaid met moeders prachtige hoed, wordt na afloop met overblijfselen van het
eten naar de kersverse weduwe gestuurd. Daar heeft ze een bijzondere ervaring.
Knap in dit verhaal is hoe het schurende standsverschil wordt beschreven, door
Laura met die potsierlijke hoed op zich heel ongemakkelijk en bewust van haar
situatie te laten voelen.
Net als Het tuinfeest berust ook De baai, een van de langere verhalen, op jeugdherinneringen van Mansfield in Nieuw-Zeeland. De familie Burnell brengt een zomer aan zee door.Vanuit verschillende perspectieven geeft Mansfield een beeld van de zorgzame grootmoeder, haar perfectionistische zoon en frivolere dochters, hun kinderen en protagoniste Beryl, die verlangt en droomt en bewondering heeft voor de vrijgevochten buurvrouw, mevrouw Kember. Waarin Mansfield laat doorschemeren dat ze zich ook tot vrouwen aangetrokken voelde.
Het jonge meisje is een wonderlijk verhaal over een moeder met een gokverslaving, die haar dochter met een vage kennis en haar zoontje Hennie laat meegaan. In Het leven van Ma Parker krijgen we het schrijnende levensverhaal van de oude werkster ma Parker, die alles verloren heeft en het enige wat ze kan doen is werken om haar verdriet te vergeten, vooral omdat er nergens een plek is waar ze ongestoord kan huilen.
Een verhaal dat raakt is De vreemdeling. Hammond staat op de kade tot het passagiersschip met zijn vrouw zal aanmeren. Ze is tien maanden bij hun oudste dochter in Engeland geweest en hij verlangt hevig naar haar thuiskomst. Maar er zijn complicaties. Het schip meert niet aan. Er gaat een dokter aan boord, er is een passagier overleden. De spanning wordt opgebouwd, zou er iets met zijn vrouw aan de hand zijn? Als hij eindelijk zijn vrouw in zijn armen sluit, merkt hij dat er iets tussen hen is gekomen en wordt hij verteerd door jaloezie en onvermogen.
Boeiende verhalen van Katherine Mansfield, ze zijn honderd jaar oud en nog steeds actueel vanwege de sterke sfeer en de innerlijke wereld van de personages die van alle tijden is.
Auteur: Katherine Mansfield
Uitgeverij Orlando
Vertaler: Jo Fieldeldij Dop
Nederlands Hardcover
ISBN: 9789083255132
Druk 1: december 2022
208 pagina’s