Recensie verhalenbundel ‘Alles Raak’ van Mensje van Keulen
Door Marjet Maks
Alles raak van Mensje van Keulen is het twaalfde deel in de serie dundrukken onlangs verschenen bij Uitgeverij Van Oorschot. De door de auteur zelf samengestelde bundel is ook als e-pub verschenen. De bundel is opgebouwd uit drie delen met 26 eerder gepubliceerde verhalen, gedichten en dagboekfragmenten die in Alle dagen laat, Neerslag van een huwelijk en Moeder en pen staan. De dagboekstukken zijn een bijzondere toevoeging aan deze bundel, omdat ze zo’n mooi tijdsbeeld van eind jaren zeventig en begin jaren tachtig weergeeft. De jonge Mensje zit gevangen in een moeizame relatie met een klein kind, ze wordt voortdurend heen en weer geslingerd tussen moeten werken, maar niet kunnen en moeten socialiseren met vrienden of kennissen (meestal BN’ers) waar ze geen zin in heeft. Tegelijkertijd ontstaat een interessant beeld van de schrijfster, haar eigen leefwereld is tamelijk ongelukkig, wat ze met ironische pen zo mooi beschrijft en de herkomst van de verhalen die niemand anders had kunnen schrijven met haar autobiografische details erin verwerkt.
In het middendeel van de bundel staan de gedichten ‘Alfons Aap tot en met Zizi Zevenslaper’ uit Van Aap tot Zet. En nog een serie dierengedichten, een heerlijk samenraapsel van grappige, vlotte, rijmelarij, humoristisch en opgewekt dierenleven. Een plezier om hardop te lezen en zachtjes te mee te zingen.
Waar Ik moet u echt iets zeggen vooral verhalen zijn met sterke vrouwen als protagonist, lijken de verhalen in Alles raak eerder wat willekeurig gekozen. Er zijn een paar familieverhalen waarin kinderen vaak de dupe zijn van het gedrag van hun ouders, of zoals in Ik moet u echt iets zeggen het gelijknamige verhaal van de vorige bundel, de moeder het slachtoffer is van haar kind. In Kassian Tarzan is een meisje heimelijk verliefd is op de zoon van een Surinaams-Indische familie. Of in Voor de douche staat een kwartier waarin het gezin dat de nieuwe man van Miep langzaam doodpest. ‘Ze zaten om de tv, Miep en haar kinderen. De jongen keek naar buiten, zag hem maar draaide zijn hoofd weer naar de tv.’
Verdriet en Prima la musica lezen haast als sprookjes. Verdriet is een zkv dat over een meisje gaat dat alleen al bij de gedachte dat haar moeder zal sterven moet huilen, als haar moeder echt sterft, heeft ze geen tranen meer. De tragiek van het opgesloten zitten in gevoelens. In Prima la musica krijgt een man die graag zingt, maar een afschuwelijke stem heeft een flesje met toverdrank van een goede fee. Als hij dagelijks een druppel neemt wordt zijn stem prachtig en inderdaad hij wordt wereldberoemd met zijn prachtige stem, totdat het flesje leeg is.
Mensje van Keulen weet weergaloos ellende of ongemak te laten zien, zonder ooit iets te benoemen, zoals in Niet helemaal stuk. Een ongemakkelijk en hilarisch verhaal, waarin een vrouw twee mannen van een sociale werkplaats uitnodigt voor het kerstdiner, zeer tegen de zin in van haar man in. Het verschil in sociale klasse blijft ongezegd, maar toont zich daardoor nog duidelijker. Hetzelfde geldt voor De stok van boven, waarin kinderen uit verschillende milieus met elkaar spelen, en dat gaat er nogal ruig aan toe.
Altijd wat toont een herkenbare situatie tussen twee oude vriendinnen die samen een weekje op vakantie gaan. En ook De hulp is een schrijnend verhaal over een vrouw die ziet hoe haar werkgeefster wordt opgelicht door twee verpleegkundigen. Niemandsland is een wat langer verhaal, en uit de dagboekaantekeningen blijkt dat hier ook autobiografische elementen in verwerkt zijn. Een meisje wordt in Londen au-pair, maar heeft een nogal moeizame relatie met de moeder van Charlie, het kind waarvoor ze moet zorgen. Ze gaat op tekenles en wordt zeer gewaardeerd door de tekenleraar. Als de toestand thuis onhoudbaar wordt, vlucht ze weg, terug naar huis. De tekenleraar wil dat ze blijft, maar ze stapt in de taxi en na een klapje van zijn hand op het dak van de auto, weet ze dat ze hem nooit meer zal zien. Dat Mensje van Keulen ook een begenadigd illustratrice is blijkt uit de grappige tekeningen tussen de verhalen. Het is een mooie aanvulling in deze wederom heerlijke en rijke bundel van de koningin van het korte verhaal.
Auteur: Mensje van Keulen
Uitgeverij Van Oorschot
Nederlands Hardcover
ISBN: 9789028233195
Druk 1: oktober 2023
320 pagina’s