Recensie van ‘Waanbeelden’ van Erik Rozing
Niet te lang, niet te zwaar, goed voor een glimlach
Door Michiel van den Berg
De bundel Waanbeelden bevat twaalf verhalen, waarvan twee in een nabije toekomst. In de verhalen duiken hedendaagse thema’s op, zoals kunstmatige intelligentie, social media, Oekraïense vluchtelingen, de superrijken van deze aarde, pestgedrag en woningnood.
In een interview zegt Erik Rozing graag korte verhalen van onder andere Max Dendermonde en Rob van Essen te lezen. Zijn eigen werk zit in die hoek. Hij schrijft zakelijk, duidelijk en bondig. Bij hem geen stilistisch vuurwerk. Alle aandacht kan uitgaan naar het plot. Meestal blijft echter een verrassende wending uit. Verhalen die realistisch beginnen krijgen door gestage overdrijving een steeds absurder karakter en eindigen bij de uiterste consequentie.
Een voorbeeld hiervan is het verhaal over Edgar, een student psychiatrie die in Portugal stageloopt. Een van de cliënten op de kliniek is Carlos, een man die denkt dat hij de koning van Portugal is. Edgar gaat als begeleider van Carlos mee naar de begrafenis van diens vader.
In de achteruitkijkspiegel zag ik dat
Carlos geen oog had voor de omgeving. Hij keek strak vooruit, naar iets in de
verte wat ik niet zag.
‘Mijn dank voor je hulp,’ zei hij. Je
moet je geen zorgen maken. Mijn land zal je binnenkort op royale wijze schadeloosstellen
wat betreft gemaakte onkosten en je belonen voor je inspanningen.’
‘Wat bedoel je, is dit een grap?’
Carlos zag weer iets in de verte en
zweeg.
‘Je zei eerder dat je bloedverwant
was, maar nu klink je alsof je de koning bent. Word je weer manisch?’
Langzaam ging Carlos’ blik naar de
achteruitkijkspiegel. Ik zag geen irritatie, enkel kalmte en iets verhevens dat
hem immuun maakte voor welke belediging dan ook.
‘Luister Edgar, ook koningen kunnen
manisch worden. Onthoud dat!’
De waanbeelden van Carlos worden gedeeld door zijn broer. De broer haalt een antiek pistool tevoorschijn. Het loopt uit de hand. Ze zijn uit op een staatsgreep. Uiteindelijk vallen er doden.
De personages die Rozing opvoert zijn weinig sympathiek. Ze worden vaak ironisch of satirisch door hem neergezet. Op mij kwamen ze wat gemaakt over, als pionnen gefabriceerd voor het plot. Iets meer vlees en bloed, menging van goede en slechte karaktertrekken had me meer met hen kunnen doen meeleven.
Het titelverhaal Waanbeelden is voor mij het hoogtepunt van de bundel. Het verhaal gaat over een schrijfster met een ex die lijdt aan het Peter Pancomplex, de drang om zich immer jong en onbezonnen te blijven gedragen. Opeens neemt hij de kinderen mee naar Berlijn. In het hoofd van de schrijfster lopen ondertussen werkelijkheid en fictie steeds meer door elkaar heen.
Op de achterflap, in recensies en in interviews wordt niet nagelaten erop te wijzen dat Rozing behalve schrijver ook psychiater is. Dit komt een beetje als een verkoopstrategie over. Wat doet het ertoe, moet je voor psychiater gestudeerd hebben om een mooi verhaal te schrijven? Het zal te maken hebben met de fascinatie die veel mensen hebben bij dit beroep. Rozing voert inderdaad veel psychiaters en cliënten op. De lezers wordt het niet moeilijk gemaakt. De ziektebeelden en terminologie klinken bekend, sluiten aan bij het dagelijkse spraakgebruik en zelfhulpboeken.
Wat moet het oordeel over deze bundel zijn? Laat ik aansluiten bij het eerste verhaal, Psychiater aan zee, waarin een psychiater op het strand een eerste ontmoeting heeft met een vrouw via een datingapp. Ja, liggend in het zand, onder een brandende zon en met het geruis van de branding in de oren, is dit een goede bundel om kennis mee te maken. Niet te lang, niet te zwaar en op zijn tijd goed voor een glimlach.
Auteur: Erik Rozing
Titel: Waanbeelden
Uitgeverij: Meulenhoff
1e druk: februari 2024
ISBN: 978-90-290-9945-5
240 pagina’s